Wędzidełko podjęzykowe to cienka błonka łącząca dolną część języka z dnem jamy ustnej. Biegnie pionowo i jest widoczne podczas próby uniesienia języka ku górze. Prawidłowo zbudowane wędzidełko jest elastyczne i pozwala na swobodne ruchy języka w obszarze całej jamy ustnej.
Krótkie wędzidełko podjęzykowe należy do najczęstszych wad anatomicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego. Dotyka nawet 1 na 10 noworodków. Skrócenie wędzidełka języka (=ankyloglosja) może stanowić problem już od momentu narodzin, uwidaczniający się jako trudności z karmieniem, co może wpływać prawidłowy rozwój i odżywienie.
1. Jakie konsekwencje niesie ze sobą skrócone wędzidełko podjęzykowe?
Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe znacząco wpływa na jakość ssania i prawidłowy rozwój mowy. Dzieci z krótkimi wędzidełkami bardzo często ssą krótko, nerwowo, szybko męczą się karmieniem, mogą się denerwować w trakcie karmienia. W przypadku, gdy skrócone wędzidełko nie zostanie zdiagnozowane w pierwszych dniach życia i dziecko nie zostanie poddane zabiegowi frenotomii, czyli podcięciu wędzidełka podjęzykowego, to od samego początku, kształtuje się u niego nieprawidłowy wzorzec ssania, połykania i żucia co w konsekwencji prowadzi do wad zgryzu (często zgryz otwarty lub krzyżowy). Skrócone wędzidełko podjęzykowe również może powodować nadmierne ślinienie się. Prawidłowa wymowa wielu głosek, takich jak: t, d, n, l, r, sz, ż, cz, dż, wymaga uniesienia czubka języka do górnego wałka dziąsłowego. Skrócone wędzidełko uniemożliwia ten ruch, co znacznie wpływa na zaburzenia artykulacji. Dziecko ze skróconym wędzidełkiem pomimo wysiłku i starań będzie realizowało te głoski w sposób nieprawidłowy, to z kolei prowadzi do automatyzacji i utrwalenia nieprawidłowo wypowiadanych głosek.
2. Kto powinien sprawdzić czy wędzidełko jest skrócone?
Wstępnej oceny długości wędzidełka podjęzykowego mogą dokonać sami rodzice. Jeśli zauważamy u dziecka problem z wysuwaniem języka na brodę lub w kierunku nosa (język zbacza w lewą lub prawą stronę), trudności z uniesieniem języka do wałka dziąsłowego, brak lub wadliwą realizację głosek, czubek języka w kształcie serduszka (brak tego kształtu nie zawsze świadczy o tym, że wędzidełko NIE JEST skrócone), może to wskazywać na skrócone wędzidełko podjęzykowe. U noworodków rozpoznanie może postawić lekarz neonatolog lub neurologopeda, jeszcze na oddziale noworodkowym. U dzieci starszych skrócenie wędzidełka jest stwierdzane przez logopedę, neurologopedę lub laryngologa podczas badania.
3. Jak wygląda badanie logopedyczne skróconego wędzidełka podjęzykowego?
Badanie logopedyczne przeprowadzane jest podczas zajęć (diagnozy, konsultacji) w gabinecie. Aby dokonać oceny stopnia skrócenia wędzidełka dokonuje się kilku prób, np. unoszenia języka za górne siekacze, wysunięcie języka na brodę.
4. Czy skrócone wędzidełko należy podciąć?
U noworodków i niemowląt zabieg frenotomii ma zapobiegać dysfunkcjom języka, u starszych dzieci ma na celu usunąć skutki, które powstały w wyniku ankyloglosji. Decyzję o wykonaniu zabiegu powinien podjąć logopeda w porozumieniu z laryngologiem, chirurgiem lub foniatrą. Bezwzględnym wskazaniem do podcięcia wędzidełka jest całkowite przyrośnięcie języka do dna jamy ustnej oraz sytuacje, w których krótkie wędzidełko utrudnia ruchy języka. Skrócenie wędzidełka podjęzykowego pojawia się w różnym stopniu i nasileniu – od lekkiego napięcia po silne zgrubienie, a przez to i unieruchomienie języka. W większości przypadków zalecane jest jak najwcześniejsze podcięcie. Decyzja o podcięciu wędzidełka powinna być poprzedzona konsultacją logopedyczną, na której logopeda dokona oceny ruchomości języka oraz wędzidełka oraz oceni w jakim stopniu wędzidełko jest skrócone.
Masz jeszcze pytania o skrócone wędzidełko? Tutaj znajdziesz odpowiedzi → CZĘŚĆ 2
Autor: Dorota Drewnicka (neurologopeda) – umów wizytę
Źródło:
Ostapiuk B., ,,Postępowanie logopedyczne u osób z dyslalią i ankyloglosją”, pod red. Grabiasa S., Panasiuk J., Woźniaka T. ,,Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015, str. 655-680.
Foto: Pixabay
