Rodzice często pytają co mogą robić w domu aby wspierać rozwój mowy swojego malucha. Oddziaływanie środowiska domowego stworzonego przez opiekunów ma ogromny wpływ na rozwój dziecka. Poniżej proponujemy kilka wskazówek, które mogą im w tym pomóc.
1. Opowiadaj i komentuj
Mów do swojego dziecka jak najwięcej i jak najczęściej. Komentujmy to, co robi dziecko i to co robimy sami, opisujmy otaczające nas środowisko. Mówmy przy tym wyraźnie i ze zróżnicowaną intonacją, aby nasze komunikaty były dla dziecka czytelne i ciekawe. I pamiętajcie: lepszy prysznic słów niż wodospad.
2. Naśladujcie odgłosy otoczenia
Wyrażenia dźwiękonaśladowcze pełnią zasadniczą rolę w rozwoju mowy i komunikacji. Dzięki nim ćwiczymy wymawianie samogłosek, spółgłosek i sylab oraz budujemy system językowy. Możemy naśladować zwierzęta, odgłosy przyrody np. szum wiatru lub padający deszcz, dźwięk jadącego samochodu itp.
3. Bawcie się
Wspólna zabawa jest jedną z najlepszych aktywności, podczas której możemy stymulować rozwój mowy. To idealna okazja aby uczyć dziecko wyrażeń dźwiękonaśladowczych, nowych słów, utrwalać słowa, które już zna, próbować budować proste zdania. Bawcie się w zabawy tematyczne np. z odgrywaniem ról czy udawaniem, lepcie z plasteliny, kolorujcie, biegajcie, skaczcie itp.
4. Poczytaj
Dzięki czytaniu książeczek poszerzamy horyzonty myślowe, wpływamy na rozwój mowy biernej i czynnej, uczymy koncentracji uwagi. Pokazujmy obrazki, zadawajmy pytania, prośmy aby dziecko samo wskazywało. W wyborze książeczek najważniejsze jest, aby kierować się tym co dziecko lubi. Czytanie wzbogaca słownictwo dziecka oraz wzmacnia relację między dzieckiem, a rodzicem.
5. Nie wytykajmy błędów
Kiedy dziecko mówi po swojemu, nie mówmy, że powiedziało źle. Jest to bardzo negatywny komunikat, który może powodować frustrację lub niechęć do mówienia. Zamiast tego sami powtórzmy jego wypowiedź w poprawnej formie, np. kiedy dziecko powie ,,klokodyl”, odpowiedzmy ,,Bardzo dobrze! Krokodyl!”. Nie wymagajmy od dziecka, aby wymawiało głoski, na które rozwojowo nie jest jeszcze gotowe.
6. Prowadź dialog
Rozwijajmy w dziecku chęć komunikowania się. Pozwólmy aby dziecko samo próbowało nam przekazać swoje potrzeby, nie wyręczajmy go w mówieniu i nie przerywajmy jego wypowiedzi. Patrz na dziecko kiedy do niego mówisz oraz kiedy oczekujesz od niego odpowiedzi. Rozmawiajmy i pamiętajmy, że rozmowa to dialog- dajmy maluchom czas na odpowiedź.
7. Śpiewajcie
Muzyka ma pozytywny wpływ na kształtowanie umiejętności językowych, motorycznych oraz funkcji poznawczych, wspomaga kształtowanie uwagi słuchowej. Podczas zabaw ruchowych, którym towarzyszą muzyka i mówienie doskonalimy sprawność narządów mowy, ćwiczymy też intonację, tempo i akcent oraz usprawniamy orientację w schemacie ciała.
8. Unikajmy spieszczeń
Mów do dziecka jak do małego dorosłego. Nie spieszczaj wyrazów (śtópećki, zabawećki, łóźećko itp.). Dziecko cię naśladuje, a w ten sposób kształtujesz nieprawidłowe wzorce mowy.
9. Zabierzmy smartfona
Smartfony i telewizja powodują opóźniony rozwój mowy, trudności z koncentracją uwagi, prowadzą do nadpobudliwości. Światło emitowane podczas np. oglądania bajek źle wpływa na sen małych dzieci. Należy unikać oglądania telewizji lub bajek z tabletu czy telefonu podczas karmienia, zaburza to u dziecka uczucie sytości, a dziecko nie je tak naprawdę świadomie.
10. Róbmy miny
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy czyli język, wargi i podniebienie, przygotowują do prawidłowego mówienia. Można je prowadzić w formie zabawy już z małymi dziećmi. Ćwiczmy przed lustrem, możemy naśladować miny z obrazków, robić miny przedstawiające różne emocje, urządzać konkursy na najdziwniejszą minę.
11. Oddech jest ważny
Oddychanie jest znaczące dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju aparatu artykulacyjnego. Ćwiczenia oddechowe są bardzo ważną częścią terapii logopedycznej i działań wspomagających rozwój dzieci. Dlatego puszczajcie razem bańki, dmuchajcie baloniki, wprawiajcie w ruch wiatraczki, dmuchajcie przez słomkę, bulgoczcie przez słomkę w szklance wody.
I po 12-te: jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące rozwoju mowy Twojego dziecka możesz to skonsultować z logopedą. Czasami wystarczy jedna konsultacja, żeby rozwiać obawy. A czasami obawy rodzica się potwierdzają i potrzebna może być terapia.
Więcej o terapii logopedycznej znajdziesz TUTAJ
Autor: Dorota Drewnicka (neurologopeda)